Wie het kasteel van Cleydael vanuit de lucht bekijkt zal niet ten onrechte enige herkenning met het kasteel van Horst ervaren. Beide kastelen zijn gelegen in het middeleeuwse Brabant en behoren tot de mooiste plattelandskastelen die in België bewaard zijn gebleven. Op de plek waar we in Horst de donjon verwachten bevindt zich in Cleydael de grote vierkante hoektoren, de Vossetoren.
Verscholen in de bossen en omgeven door water gaf ook deze burcht voldoende inspiratie voor een gekwelde kasteelheer die 's nachts ronddoolt. Door 2 omhullende armen van de Struisbeek, die zich in Schelle in de Schelde stort, bevindt het kasteel van Cleydael zich als het ware op een natuurlijk eiland. Reeds eeuwen wordt er de sage verteld van een gevaarlijke negenoger die de mysterieuze wateren onveilig maakt.
Alexander van Cleydael, die er in 1331 als eerste een kasteel bouwde, zag ongetwijfeld de defensieve voordelen van dit terrein. In 1372 wordt Gerard van der Elst als eigenaar vermeld. Gerards opvolger, Filips van der Elst, wordt in 1401 vermoord.
Ook een halve eeuw later kent de toenmalige eigenaar een ongelukkige dood. Cornelius Sanders van Hemessen maakte de ongelukkige keuze om met de onstuimige gravin van Henegouwen, Jacoba van Beieren te trouwen. Het was voor Filips de Goede, hertog van Bourgondië, reden genoeg om Cornelius te laten onthoofden en de bastaard Anton van Bourgondië -ongetwijfeld familie van Filips- het kasteel te laten bezetten. Het voorval was aanleiding voor een plaatselijke legende waarin de ziel van de onfortuinlijke Cornelius geen rust vindt en zijn onthoofde lichaam over het domein blijft ronddwalen.
Hoewel het kasteel reeds van in het begin de plaatselijke rechtszetel van een gebied tussen Aartselaar en Arkel huisvestte, worden in de 15e eeuw hiertoe pas echt schikkingen getroffen door de bouw van een volwaardig baljuwhuis naast de toegangspoort. Ook wordt in de zelfde periode het huidige vierkante grondplan met zijn vier hoektorens vastgelegd. In 1518 besluit de familie Sanders van Hemessen het domein te verkopen aan Antwerpenaar Pieter van der Straeten.
Gedurende de rest van de 16e eeuw wordt het kasteel merkelijk uitgebreid. Defensief raakte de burcht voorbijgestreefd, maar prestige en wooncomfort maakten dat de bestaande gebouwen worden omgebouwd tot vaste residenties. Zo wordt de oostkant van het slot volledig heringericht tot woongelegenheden van vier verdiepingen hoog. De zuidkant wordt dan weer uitgebouwd tot o.a. een luxueuze eetkamer met een open haard waarop men hele everzwijnen kon bakken.
In 1557 wordt het kasteel van Cleydael verkocht aan Antonio de Rio. Een Spanjaard die vermaard was vanwege zijn collectie aan mooie boeken. Mogelijks lokten de befaamde boeken ook minder goedhartig volk, want in 1576 wordt het kasteel geplunderd. Ook Antonio's afkomst kan een rol gespeeld hebben in deze tijd waarin de bevolking er geen beste band met de Spaanse overheerser op na hield.

Op het einde van de 16e eeuw komt het domein in het bezit van de familie Eyckelberg. Deze familie, die ook gekend is als de familie Hooftman, is verwant aan de Engelse familie Cronwells. Deze stuurden ooit een rebelse tiener naar tante Hooftman op Cleydael om zich te bezinnen over zijn gedrag. De jongen zou het later schoppen tot lord-regent van Engeland.
In 1662 verandert het kasteel opnieuw van eigenaar. Opnieuw komt er een Pieter in het bezit: Pieter Hellemans. Op het einde van de 17e eeuw voelt ook de familie Hellemans de drang om het kasteel te verbouwen. Daarnaast plaatsen ze ook hun wapenschild en wapenspreuk 'Ex Walle Pingwedo' boven de toegangspoort.
Ook een eeuw later, rond 1782, vinden nog twee belangrijke wijzigingen plaats: de slotgracht werd deels gedempt en het schavot werd afgebroken. Of dit gebeurde om plaats te maken voor de in populariteit winnende guillotine is helaas niet duidelijk.
Locatie
Het kasteel in De Rode Ridder
Het kasteel van Cleydael wordt niet bij naam in De Rode Ridder genoemd. Een foto van het kasteel werd door Karel Biddeloo als decor voor een plaatselijke burcht gebruikt in De Barbaar, De schildknaap en 2 maal in Stille getuigen.
Bekijk een volledig overzicht onder het gelijknamige artikel onder Herhalingen.
|
|